I. PHƯƠNG PHÁP

1. PHƯƠNG TRÌNH SÓNG

Tại điểm O: u_O = Acos(wt j)

Tại điểm M cách O một đoạn x trên phương truyền sóng.

* Sóng truyền theo chiều dương của trục Ox thì

u_M = A_Mcos(wt j - ) = A_Mcos(wt j - )

* Sóng truyền theo chiều âm của trục Ox thì

u_M = A_Mcos(wt j ) = A_Mcos(wt j )

* Độ lệch pha giữa hai điểm trên một phương truyền sóng: Dj =

Hai điểm dao động cùng pha thì Dj = 2kp

Hai điểm dao động ngược pha thì Dj = (2k 1)p

2. GIAO THOA SÓNG CƠ

a) Điều kiện để có giao thoa sóng

Hai nguồn dao động có cùng tần số, cùng phương dao động và có độ lệch pha không đổi theo thời gian.

b) Cách tính số cực đại, số cực tiểu

- Số cực đại:



- Số cực tiểu:


Với Dj =j₁ - j₂ ; l là khoảng cách giữa hai nguồn

© Hai nguồn dao động cùng pha ( )

* Điểm dao động cực đại có: d₁ – d₂ = kl (kÎZ)

* Điểm dao động cực tiểu (không dao động) có:


© Hai nguồn dao động ngược pha:( )

* Điểm dao động cực đại: d₁ – d₂ = (2k 1) (kÎZ)

* Điểm dao động cực tiểu (không dao động): d₁ – d₂ = kl (kÎZ)

Chú ý:Với bài toán tìm số đường dao động cực đại và không dao động giữa hai điểm M, N cách hai nguồn lần lượt là d_1M, d_2M, d_1N, d_2N.

Đặt Dd_M = d_1M - d_2M ; Dd_N = d_1N - d_2N và giả sử Dd_M < Dd_N.

Hai nguồn dao động cùng pha:

· Cực đại: Dd_M < kl < Dd_N

· Cực tiểu: Dd_M < (k 0,5)l < Dd_N

Hai nguồn dao động ngược pha:

· Cực đại:Dd_M < (k 0,5)l < Dd_N

· Cực tiểu: Dd_M < kl < Dd_N

Số giá trị nguyên của k thoả mãn các biểu thức trên là số đường cần tìm.

3. ĐIỀU KIỆN ĐỂ CÓ SÓNG DỪNG TRÊN DÂY

* Hai đầu là nút sóng:

Số bụng sóng = số bó sóng = k

Số nút sóng = k 1

* Một đầu là nút sóng còn một đầu là bụng sóng:

Số bó sóng nguyên = k

Số bụng sóng = số nút sóng = k 1



II. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

1. Mét ng­êi quan s¸t mét chiÕc phao trªn mÆt biÓn thÊy nã nh« lªn cao 10 lÇn trong 18s, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ngän sãng kÒ nhau lµ 2m. Tèc ®é truyÒn sãng trªn mÆt biÓn lµ

A. v = 1m/s. B. v = 2m/s. C. v = 4m/s. D. v = 8m/s.

2. Mét ng­êi quan s¸t mét chiÕc phao trªn mÆt hå thÊy nã nh« lªn cao 10 lÇn trong 36s, kho¶ng c¸ch gi÷a 3 ®Ønh sãng l©n cËn lµ 24m. Tèc ®é truyÒn sãng trªn mÆt hå lµ

A. v = 2,0m/s. B. v = 2,2m/s. C. v = 3,0m/s. D. v = 6,7m/s.

3. T¹i ®iÓm M c¸ch t©m sãng mét kho¶ng x cã ph­¬ng tr×nh dao ®éng . TÇn sè cña sãng lµ

A. f = 200Hz . B. f = 100Hz. C. f = 100s. D. f = 0,01s.

4. Cho mét sãng ngang cã ph­¬ng tr×nh sãng lµ , trong ®ã x tÝnh b»ng cm, t tÝnh b»ng gi©y. Chu kú cña sãng lµ

A. T = 0,1s. B. T = 50s. C. T = 8s. D. T = 1s.

5. Cho mét sãng ngang cã ph­¬ng tr×nh sãng lµ , trong ®ã x tÝnh b»ng cm, t tÝnh b»ng gi©y. B­íc sãng lµ

A. λ = 0,1m. B. λ = 50cm. C. λ = 8mm. D. λ = 1m.

6. Cho mét sãng ngang cã ph­¬ng tr×nh sãng lµ , trong ®ã x tÝnh b»ng cm, t tÝnh b»ng gi©y. Tèc ®é truyÒn sãng lµ

A. v = 5m/s. B. v = - 5m/s. C. v = 5cm/s. D. v = - 5cm/s.

7. Mét sãng truyÒn trªn sîi d©y ®µn håi rÊt dµi víi tÇn sè 500Hz, ng­êi ta thÊy kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm gÇn nhau nhÊt dao ®éng cïng pha lµ 80cm. Tèc ®é truyÒn sãng trªn d©y lµ

A. v = 400cm/s. B. v = 16m/s. C. v = 6,25m/s. D. v = 400m/s.

8. Một nguồn sóng cơ dao động điều hoà tần số 100Hz, khoảng cách giữa 7 gợn lồi liên tiếp là 9cm. Tốc độ truyền sóng là

A. 100cm/s B. 1,5cm/s C. 1,50m/s D. 150m/s

9. Mét sãng c¬ häc lan truyÒn víi tèc ®é 320m/s, b­íc sãng 3,2m. Chu kú cña sãng ®ã lµ

A. T = 0,01s. B. T = 0,1s. C. T = 50s. D. T = 100s.

10. Một người ngồi ở bờ biển thấy có 5 ngọn sóng nước đi qua trước mặt mình trong thời gian 10(s). Chu kì dao động của sóng biển là :

A. 2 (s) B. 2,5 (s) C. 3(s) D. 4 (s)

11. Tại 1 điểm O trên mặt nước yên tĩnh có 1 nguồn D Đ ĐH theo phương thẳng đứng với tần số f = 2(Hz).Từ điểm O có những gợn sóng tròn lan rộng ra xung quanh. Khoảng cách giữa 2 gợn sóng liên tiếp là 20(cm). Vận tốc truyền sóng trên mặt nước là :

A. 20(cm / s) B. 40(cm / s) C. 80(cm / s) D. 120 (cm / s)

12. Soùng truyeàn taïi maët chaát loûng vôùi vaän toác truyeàn soùng 0,9m/s, khoaûng caùch giöõa hai gôïn soùng lieân tieáp laø 2cm. Taàn soá cuûa soùng laø:

A. 0,45Hz B. 90Hz C. 45Hz D. 1,8Hz

13. Một người quan sát 1 chiếc phao nổi trên mặt biển , thấy nó nhô lên cao 6 lần trong 15 giây. Coi sóng biển là sóng ngang. Chu kì dao động của sóng biển là :

A. T = 2,5 (s) B. T = 3 (s) C. T = 5 (s) D. T = 6(s)

14. Nguồn phát sóng S trên mặt nước tạo dao động với f = 100(Hz) gây ra các sóng có biên độ A = 0,4(cm). Biết khoảng cách giữa 7 sóng gợn lồi liên tiếp là 3 (cm). Vận tốc truyền sóng trên mặt nước là :

A. 25(cm / s) B. 50(cm / s) C. 100(cm / s) D. 150 (cm / s)

15. Trên mặt một chất lỏng, tại O có một nguồn sóng cơ dao động có tần số f = 30Hz. Vận tốc truyền sóng là một giá trị nào đó trong khoảng từ 1,6m/s đến 2,9m/s. Biết tại điểm M cách O một khoảng 10cm sóng tại đó luôn dao động ngược pha với dao động tại O. Giá trị của vận tốc đó là:

A. 2m/s B. 3m/s C. 2,4m/s D. 1,6m/s

16. Một sóng truyền trên mặt biển có bước sóng 2m Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên cùng một phương truyền sóng dao động lệch pha nhau 0,25π là:

A. 0,25m. B. 0,75m. C. 2m. D. 1m.

17. Sóng truyền từ A đến M với bước sóng = 30 (cm).Biết M cách A 1 khoảng 15(cm). Sóng tại M có tính chất nào sau đây so với sóng tại A ?

A. Cùng pha với sóng tại A. C. Trễ pha hơn sóng tại A một lượng là .

B. Ngược pha với sóng tại A. D. Lệch pha 1 lượng s

18.Sóng truyền từ M đến N dọc theo phương truyền sóng. Hai điểm cách nhau d. Độ lệch pha giữa sóng tại N so với sóng ở M là:

A. B. C. D.

19.Sóng truyền từ M đến N dọc theo phương truyền sóng với bước sóng = 120cm Tìm khoảng cách d = MN biết rằng sóng tại N trể pha hơn sóng tại M là A. 15cm B. 24cm C. 30cm D.20cm

20.Một sóng ngang truyền trên sợi dây đàn hồi rất dài với tốc độ sóng v = 0,4m/s, chu kỳ dao động T = 10s. Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên dây dao động ngược pha nhau là

A. 2m. B. 0,5m. C. 1m. D. 1,5m.

21. Khoảng cách giửa hai điểm gần nhất trên phương truyền sóng dao động ngược pha bằng

A. /4 B. /2 C. D. 2

22. Một sóng ngang truyền trên sợi dây đàn hồi rất dài với vận tốc sóng 0,2m/s, chu kỳ dao động T= 10s. Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất dao động ngược pha là

A. 2m B. 1m C. 0,5m D. 1,5m

23. Một sóng cơ học dao động dọc theo trục 0x theo phương trình: u = acos(2000t 20x) cm. Tốc độ truyền sóng là A. 331m/s B. 100m/s C. 314m/s D. 334m/s

24. Một sóng có tần số 500Hz, có tốc độ lan truyền 350m/s. Hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng phải cách nhau gần nhất một khoảng là bao nhiêu để giữa chúng có độ lệch pha bằng rad ?

A. 0,116m. B. 0,476m. C. 0,233m. D. 4,285m.

25. Tại điểm O trên mặt nước yên tĩnh, có một nguồn sóng dao động điều hoà theo phương thẳng đứng với chu kì T = 0,5 s. từ điểm O có những gợn sóng tròn truyền ra xung quanh. Khoảng cách giữa 2 gợn sóng kế tiếp là 20 cm. Tốc độ truyền sóng trên mặt nước là;

A. v = 180cm/s B. v = 40 cm/s C. v = 160 cm/s D. v = 80 cm/s

26. Một nguồn dao động đặt tại điểm O trên mặt chất lỏng nằm ngang phát ra dao động điều hòa theo phương thẳng đứng với phương trình u_O = Acosωt. Sóng do nguồn dao động này tạo ra truyền trên mặt chất lỏng có bước sóng λ tới điểm M cách O một khoảng x. Coi biên độ sóng và tốc độ sóng không đổi khi truyền đi thì phương trình dao động tại điểm M là:

A. u_M = Acos(ωt – πx/λ) B. u_M = Acos(ωt – 2πx/λ)

C. u_M = Acos(ωt πx/λ) D. u_M = Acos(ωt – πx)

27. Nguồn phát sóng được biểu diễn: u = 3cos(20pt) cm. Tốc độ truyền sóng là 4m/s. Phương trình dao động của một phần tử vật chất trong môi trường truyền sóng cách nguồn 20cm là

A. u = 3cos(20pt - ) cm. B. u = 3cos(20pt ) cm.

C. u = 3cos(20pt - p) cm. D. u = 3cos(20pt) cm

28. Cho mét sãng ngang cã ph­¬ng tr×nh sãng lµ ,trong ®ã x tÝnh b»ng cm, t tÝnh b»ng gi©y. VÞ trÝ cña phÇn tö sãng M c¸ch gèc to¹ ®é 3m ë thêi ®iÓm t = 2s

A. u_M =0mm. B. u_M =5mm. C u_M =5cm. D. u_M =2,5cm.



29. Điểm A trên phương truyền sóng dao động với phương trình: u_A = 3cos(20pt - p) cm Tốc độ truyền sóng là 4m/s. Phương trình dao động của nguồn O cách A 20cm là:

A. u = 3cos(20pt - ) cm. B. u = 3cos(20pt ) cm. C. u_O = 3cos(20pt) cm. D. u = 3cos(20pt) cm

30. Mét d©y ®µn dµi 40cm, c¨ng ë hai ®Çu cè ®Þnh, khi d©y dao ®éng víi tÇn sè 600Hz ta quan s¸t trªn d©y cã sãng dõng víi hai bông sãng. B­íc sãng trªn d©y lµ

A. λ = 13,3cm. B. λ = 20cm. C. λ = 40cm. D. λ = 80cm.

31. Mét d©y ®µn dµi 40cm, c¨ng ë hai ®Çu cè ®Þnh, khi d©y dao ®éng víi tÇn sè 600Hz ta quan s¸t trªn d©y cã sãng dõng víi hai bông sãng. Tèc ®é sãng trªn d©y lµ

A. v = 79,8m/s. B. v = 120m/s. C. v = 240m/s D. v = 480m/s.

32. D©y AB c¨ng n»m ngang dµi 2m, hai ®Çu A vµ B cè ®Þnh, t¹o mét sãng dõng trªn d©y víi tÇn sè 50Hz, trªn ®o¹n AB thÊy cã 5 nót sãng. Tèc ®é truyÒn sãng trªn d©y lµ

A. v = 100m/s. B. v = 50m/s. C. v = 25cm/s. D. v = 12,5cm/s.

33. Mét èng s¸o dµi 80cm, hë hai ®Çu, t¹o ra mét sãng ®øng trong èng s¸o víi ©m lµ cùc ®¹i ë hai ®Çu èng, trong kho¶ng gi÷a èng s¸o cã hai nót sãng. B­íc sãng cña ©m lµ

A. λ = 20cm. B. λ = 40cm. C. λ = 80cm. D. λ = 160cm.

34. Mét sîi d©y ®µn dµi 60cm, ®­îc rung víi tÇn sè 50Hz, trªn d©y t¹o thµnh mét sãng dõng æn ®Þnh víi 4 bông sãng, hai ®Çu lµ hai nót sãng. Tèc ®é sãng trªn d©y lµ

A. v = 60cm/s. B. v = 75cm/s. C. v = 12m/s. D. v = 15m/s.

35. Trong thÝ nghiÖm t¹o v©n giao thoa sãng trªn mÆt n­íc, ng­êi ta dïng nguån dao ®éng cã tÇn sè 50Hz vµ ®o ®­îc kho¶ng c¸ch gi÷a hai v©n cùc tiÓu liªn tiÕp n»m trªn ®­êng nèi hai t©m dao ®éng lµ 2mm. B­íc sãng cña sãng trªn mÆt n­íc lµ bao nhiªu?

A. λ = 1mm. B. λ = 2mm. C. λ = 4mm. D. λ = 8mm.

36. Trong thÝ nghiÖm t¹o v©n giao thoa sãng trªn mÆt n­íc, ng­êi ta dïng nguån dao ®éng cã tÇn sè 100Hz vµ ®o ®­îc kho¶ng c¸ch gi÷a hai v©n cùc tiÓu liªn tiÕp n»m trªn ®­êng nèi hai t©m dao ®éng lµ 4mm. Tèc ®é sãng trªn mÆt n­íc lµ bao nhiªu?

A. v = 0,2m/s. B. v = 0,4m/s. C. v = 0,6m/s. D. v = 0,8m/s.

37. Trong thÝ nghiÖm giao thoa sãng trªn mÆt n­íc, hai nguån kÕt hîp A, B dao ®éng víi tÇn sè 20Hz, t¹i mét ®iÓm M c¸ch A vµ B lÇn l­ît lµ 16cm vµ 20cm, sãng cã biªn ®é cùc ®¹i, gi÷a M vµ ®­êng trung trùc cña AB cã 3 d·y cùc ®¹i kh¸c. Tèc ®é truyÒn sãng trªn mÆt n­íc lµ bao nhiªu?

A. v = 20cm/s. B. v = 26,7cm/s. C. v = 40cm/s. D. v = 53,4cm/s.

38. Trong thÝ nghiÖm giao thoa sãng trªn mÆt n­íc, hai nguån kÕt hîp A, B dao ®éng víi tÇn sè f = 16Hz. T¹i mét ®iÓm M c¸ch c¸c nguån A, B nh÷ng kho¶ng d­₁ = 30cm, d₂ = 25,5cm, sãng cã biªn ®é cùc ®¹i. Gi÷a M vµ ®­êng trung trùc cã 2 d·y cùc ®¹i kh¸c. Tèc ®é truyÒn sãng trªn mÆt n­íc lµ bao nhiªu?

A. v = 24m/s. B. v = 24cm/s. C. v = 36m/s. D. v = 36cm/s.

39. Trong thÝ nghiÖm giao thoa sãng trªn mÆt n­íc, hai nguån kÕt hîp A, B dao ®éng víi tÇn sè f = 13Hz. T¹i mét ®iÓm M c¸ch c¸c nguån A, B nh÷ng kho¶ng d­₁ = 19cm, d₂ = 21cm, sãng cã biªn ®é cùc ®¹i. Gi÷a M vµ ®­êng trung trùc kh«ng cã d·y cùc ®¹i kh¸c. Tèc ®é truyÒn sãng trªn mÆt n­íc lµ bao nhiªu?

A. v = 26m/s. B. v = 26cm/s. C. v = 52m/s. D. v = 52cm/s.

40. ¢m thoa ®iÖn mang mét nh¸nh chia hai dao ®éng víi tÇn sè 100Hz, ch¹m mÆt n­íc t¹i hai ®iÓm S₁, S₂. Kho¶ng c¸ch S₁S₂ = 9,6cm. Tèc ®é truyÒn sãng n­íc lµ 1,2m/s.Cã bao nhiªu gîn sãng trong kho¶ng gi÷a S₁ vµ S₂?

A. 8 B. 14 C. 15 D. 17

41. Trên mặt chất lỏng có hai nguồn kết hợp, dao động cùng pha theo phương thẳng đứng tại hai điểm A và B cách nhau 7,8cm. Biết bước sóng là 1,2cm. Số điểm có biên độ dao động cực đại nằm trên đoạn AB là

A. 14. B. 13. C. 12. D. 11.

42. Trong thí nghiệm về giao thoa sóng trên mặt nước hai nguồn kết hợp A,B(AB=8cm) dao động f=16Hz, vận tốc truyền sóng 24cm/s. Số đường cực đại trên đoạn AB là

A. 8 B. 11 C. 10 D. 12

43: Tại hai điểm A và B cách nhau 10cm trên mặt chất lỏng có hai nguồn phát dao động theo phương thẳng đứng với các phương trình là u_A = 0,5sin(50pt) cm ; u_B = 0,5sin(50pt p) cm, vận tốc tuyền sóng trên mặt chất lỏng là 0,5m/s. Xác định số điểm có biên độ dao động cực đại trên đoạn thẳng AB.

A. 12. B. 11. C. 10. D. 9.

44. Hai thanhnhỏ gắn trên cùng một nhánh âm thoa chạm vào mặt nước tại hai điểm A và B cách nhau 4cm. Âm thoa rung với tần số 400Hz, vận tốc truyền sóng trên mặt nước là 1,6m/s. Giữa hai điểm A và B có bao nhiên gợn sóng và bao nhiêu điểm đứng yên ?

A. 10 gợn, 11 điểm đứng yên. B. 19 gợn, 20 điểm đứng yên.

C. 29 gợn, 30 điểm đứng yên. D. 9 gợn, 10 điểm đứng yên.

45. Trong một thí nghiệm về giao thoa sóng trên mặt nước, hai nguồn kết hợp A, B dao động cùng pha, cùng tần số f = 16Hz. Tại một điểm M trên mặt nước cách các nguồn A, B những khoảng d₁ = 30cm, d₂ = 25,5cm, sóng có biên độ cực đại. Giữa M và đường trung trực AB có hai dãy cực đại khác. Tính vận tốc truyền sóng trên mặt nước.

A. 34cm/s. B. 24cm/s. C. 44cm/s. D. 60cm/s.

46. Một sợi dây đàn hồi dài 60 cm rung với tần số 50 H_Z trên dây tạo thành sóng dừng ổn định với 4 bụng sóng, hai đầu là 2 nút sóng . Vận tốc sóng trên dây là:

A. v = 12 cm/s B. v = 60 cm/s C. v = 75 cm/s D. v = 15 m/s

47. Một sợi dây đàn hồi có độ dài AB = 80cm, đầu B giữ cố định, đầu A gắn với cần rung dao động điều hoà với tần số 50Hz theo phương vuông góc với AB. Trên dây có một sóng dừng với 4 bụng sóng, coi A và B là nút sóng. Vận tốc truyền sóng trên dây là

A. 10m/s. B. 5m/s. C. 20m/s. D. 40m/s.

48. Trên sợi dây OA, đầu A cố định và đầu O dao động điều hoà với tần số 20 Hz thì trên dây có 5 nút. Muốn trên sợi dây rung xuất hiện hai bụng sóng thì ở O phải dao động với tần số là:

A. 10 Hz. B. 12 Hz. C. 50 Hz. D. 40 Hz.

49. Sóng lan truyền từ nguồn O dọc theo 1 đường thẳng với biên độ không đổi. Ở thời điểm t = 0, phần tử vật chật ở O đi qua vị trí cân bằng theo chiều ( ). Một điểm cách nguồn 1 khoảng bằng 1/4 bước sóng có li độ 5 cm ở thời điểm bằng 1/2 chu kỳ . Biên độ của sóng là:

A. 10 cm B. 5 cm C. 5 cm D. 5 cm

50. Ở mặt thoáng của một chất lỏng có hai nguồn kết hợp A và B cách nhau 20cm, dao động thẳng đứng với phương trình u_A = 2cos40pt (mm,s) và u_B = 2cos(40pt p) (mm,s). Biết tốc độ truyền sóng trên mặt chất lỏng là 30cm/s, xét hình vuông AMNB thuộc mặt thoáng chất lỏng. Số điểm dao động với biên độ cực đại trên BM là

A. 19 B. 18 C. 17 D. 20